กลยุทธ์รับมือมนุษย์ Toxic อย่างไรให้อยู่หมัด

เมื่อพูดถึงมนุษย์ Toxic หลายคนอาจจะอธิบายนิยามออกมาไม่ถูกว่าควรจะนิยามยังไงดี แต่เชื่อว่าทุกคนจะนึกถึงความรู้สึกเมื่อต้องอยู่ใกล้หรือมีปฏิสัมพันธ์กับมนุษย์ Toxic ออกว่ามันรู้สึกเหมือนรับพิษและอยากจะรีบหนีออกไปจากตรงนั้นเหลือเกิน ซึ่งจากบทความที่เขียนโดย Pareen Sehat ได้เปรียบเปรยการเจอกับมนุษย์ Toxic เอาไว้ว่ามันเหมือนกับการที่เราได้เข้าไปเยี่ยมชมสวยดอกไม้ที่สวยงาม แต่ขณะที่กำลังดื่มด่ำกับบรรยากาศอันเพลิดเพลินผ่อนคลายนั้น จู่ ๆ ก็ไปเจอเข้ากับทรายดูดที่ยิ่งต่อสู้ดิ้นรนก็ยิ่งโดนดูดลึกลงไป ซึ่งหากว่าคุณเป็นคนหนึ่งที่กำลังรู้สึกแบบนั้น อันดับแรกเลยก็คือมาดูกันก่อนว่าคนที่คุณเจอนั้นมีลักษณะตรงกับ ‘red flag’ หรือสัญญาณเตือนเพื่อให้คุณสามารถรู้ตัวได้ว่าคุณกำลังเจอกับมนุษย์ Toxic ได้แก่

1. ชอบซุบซิบนินทาลับหลัง

การซุบซิบนินทาลับหลังคือลักษณะธรรมดาสามัญที่พบได้บ่อยในมนุษย์ Toxic โดยคนเหล่านี้จะมีนิสัยชอบสร้างข่าวลือหรือชอบเอาข้อมูลส่วนตัวของคนอื่นไปบอกต่อโดยที่เจ้าตัวเขาไม่ได้อนุญาต ทำให้เกิดการกินแหนงแคลงใจกันรวมไปถึงทำให้ความสัมพันธ์เกิดการแตกแยก พฤติกรรมอันไม่เหมาะสมเหล่านี้มักเริ่มต้นจากการยุแยงกลุ่มเพื่อนหรือเพื่อนร่วมงานจนมีความขัดแย้งเกิดขึ้น ขณะเดียวกันคนที่ชอบซุบซิบนินทาจะพยายามทำให้ตัวเองกลายเป็นศูนย์กลางของความสนใจ

2. มีกลยุทธ์ในการบิดเบือนเพื่อให้ตัวเองได้ในสิ่งที่ต้องการ

อีกหนึ่งในลักษณะที่พบบ่อยของมนุษย์ Toxic ก็คือความสามารถในการบิดเบือน ชักใย บงการ เพื่อควบคุมให้สถานการณ์หรือคนอื่นเป็นไปในแบบที่ตัวเองต้องการ เช่น ทำให้คนอื่นรู้สึกผิดที่จะปฏิเสธ (guilt-tripping) สร้างสถานการณ์มาปั่นหัวให้เชื่อแล้วยอมทำตาม (gaslighting) ทำเหมือนว่าตัวเองเป็นเหยื่อที่ถูกกระทำ แสดงออกแบบประชดประชัน (passive-aggressive) ทำให้อีกฝ่ายสับสนทำตัวไม่ถูก ซึ่งลักษณะเหล่านี้จะมีความซับซ้อนและบางครั้งก็แนบเนียนมาก แต่หากเข้าใจว่ามันคือพฤติกรรม Toxic ก็จะช่วยให้รับมือกับคนที่เป็นแบบนี้ได้อย่างสงบ

3. เอามุมมองความคิดเห็นของตัวเองเป็นใหญ่ซึ่งมันทำร้ายคนอื่น

มนุษย์ Toxic จะเป็นคนที่ไม่สนใจความต้องการของคนอื่นแต่จะเอาตัวเองเป็นหลัก ซึ่งมักทำให้คนรอบข้างรู้สึกว่าต้องคอยเสียสละความต้องการของตัวเองอยู่ฝ่ายเดียว ในขณะที่มนุษย์ Toxic จะไม่ให้การซัพพอร์ตใคร ไม่เคยเป็นฝ่ายทำความเข้าใจคนอื่น และในกรณีของคนที่ Toxic มาก ๆ ก็มักจะมีพฤติกรรมที่ทำร้ายจิตใจหรือควบคุมคุมบงการคนอื่นด้วย

รับมือกับมนุษย์ Toxic ยังไงดี?

- เลี่ยงที่จะไม่ร่วมการสนทนาในหัวข้อที่มีประเด็นที่สร้างความขัดแย้ง

- ถ้าจำเป็นต้องมีปฏิสัมพันธ์กันให้พยายามทำใจให้สงบด้วย Mindfulness techniques

- โฟกัสที่การเติบโตภายในและสุขภาพจิตของตัวเองให้มากกว่าการทำให้มนุษย์ Toxic พึงพอใจ

- กำหนดขอบเขต (Setting Boundaries) ให้มนุษย์ Toxic เรียนรู้ว่าอย่าล้ำเส้น

- สื่อสารความต้องการของเราออกไปด้วยวิธีที่มีประสิทธิภาพ เช่น

- “I” statements ขึ้นต้นประโยคด้วย “ฉัน” แทนที่จะพูดแบบกล่าวโทษอีกฝ่าย

- หลีกเลี่ยงการใช้คำที่ดูเป็นการสรุปเหมารวม เช่น “ตลอดเลย” หรือ “ไม่เคยเลย”

- พยายามสงบอารมณ์และมุ่งเน้นจัดการปัญหาที่กำลังเกิดขึ้นอยู่ในตอนนั้น

- ฝึกซ้อมเอาไว้ล่วงหน้าว่ามีอะไรบ้างที่อยากบอกให้เขารู้

- ชั่งน้ำหนักจากประสบการณ์เดิมที่เคยมีร่วมกันเพื่อปรับระยะห่างความสัมพันธ์ให้มันเหมาะสมขึ้น

- ปกป้องสุขภาพจิตของตัวเองที่อาจเกิดจากมนุษย์ Toxic เช่น หลีกเลี่ยงการแชร์เรื่องส่วนตัวให้เขาฟัง

เมื่อไหร่ที่คุณควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านสุขภาพจิต?

- ความรู้สึกแย่ยังคงอยู่อย่างต่อเนื่องหรือมีความเครียดอย่างมากหลังจากที่มีปฏิสัมพันธ์กับมนุษย์ Toxic

- ไม่สามารถทำใจให้สงบได้แม้ว่าจะลองใช้เทคนิคการผ่อนคลายมาหลายวิธีแล้วก็ตาม

- เริ่มมีสัญญาณของปัญหาสุขภาพจิตเมื่อต้องพบปะกับมนุษย์ Toxic เช่น วิตกกังวลมากขึ้น หดหู่มากขึ้น

- เริ่มได้รับผลกระทบที่ขยายไปในด้านอื่นของชีวิต เช่น ประสิทธิภาพในการทำงานลดลง มีปัญหาความสัมพันธ์กับคนใกล้ชิด

อย่างไรก็ตาม ผู้เขียนสังเกตว่ามนุษย์ Toxic มักจะมีจุดร่วมกันอย่างหนึ่งคือมักจะไม่รู้ตัวว่าพฤติกรรมของตนเองมันส่งผลกระทบหรือทำร้ายคนรอบข้าง และแม้ว่าวิธีการรับมือกับมนุษย์ Toxic จะเป็นตัวช่วยที่ดีในการปกป้องสุขภาพจิตของตนเอง แต่ทุกคนก็ต้องอย่าลืมหมั่นสังเกตตนเองอยู่เสมอเช่นกันว่าเราเองก็มีพฤติกรรมที่เข้าข่ายการเป็นมนุษย์ Toxic หรือไม่เพื่อที่จะได้ไม่เป็นหนึ่งในนั้น

อย่างไรก็ตาม หากทั้งสังเกตทบทวนตนเองและใช้กลยุทธ์ต่าง ๆ ในการรับมือกับมนุษย์ Toxic แล้วแต่ก็ยังไม่สำเร็จอยู่ดี อีกหนึ่งวิธีที่จะเป็นตัวช่วยได้ก็คือพัฒนาทักษะและความสามารถในการทนทานต่อพฤติกรรม Toxic ได้มากขึ้น เช่น ทักษะการให้คำปรึกษา การตั้งคำถาม การสะท้อน รวมถึงสามารถรับมือกับอารมณ์ของตัวเองเมื่อถูกกระตุ้นผ่านพฤติกรรมของคนอื่นได้ดีขึ้น

iSTRONG Mental Health

ผู้ดูแลสุขภาพใจให้กับบุคคล ครอบครัว และองค์กร

บริการของเรา

สำหรับบุคคลทั่วไป

บริการปรึกษา จิตแพทย์และนักจิตวิทยา : http://bit.ly/3lmThUa
คอร์สฝึกอบรมทักษะด้านจิตวิทยา : http://bit.ly/3RQfQwS

สำหรับองค์กร

EAP โปรแกรมสำหรับองค์กร : http://bit.ly/3RLI8Z8

โทร. 02-0268949 หรือ Line : @istrong

บทความที่เกี่ยวข้อง

5 วิธีเด็ดรับมือกับ Toxic People ในที่ทำงาน

อ้างอิง:

[1] How to Deal with Toxic People: Effective Strategies and Tips. Retrieved from. https://wellbeingscounselling.ca/how-to-deal-with-toxic-people/

ประวัติผู้เขียน

นิลุบล สุขวณิช (เฟิร์น) มีประสบการณ์ทำงานเป็นนักจิตวิทยาการปรึกษาในมหาวิทยาลัยและเป็นวิทยากรเกี่ยวกับปัญหาสุขภาพจิต/การพัฒนาตนเองให้แก่นักศึกษาเป็นเวลา 11 ปี ปัจจุบันเป็นแม่บ้านในอเมริกาที่มีความสนใจเกี่ยวกับ childhood trauma และยังคงมีความฝันที่จะสื่อสารกับสังคมให้เกิดการตระหนักเกี่ยวกับปัญหาสุขภาพจิต

Nilubon Sukawanich (Fern) has work experiences as a counseling psychologist and speaker in university for 11 years. Currently occupation is a housewife in USA who keep on learning about childhood trauma and want to communicate to people about mental health problems awareness.