1 min read

Internal Locus of Control ประสบความสำเร็จได้ด้วยความเชื่อว่า “ลิขิตฟ้าหรือจะสู้มานะตน”

หากใครเคยอ่านวรรณกรรมหรือเคยรับชมซีรีส์เรื่อง “สามก๊ก” ก็น่าจะคุ้นเคยกับประโยคของขงเบ้งที่ว่า “ลิขิตฟ้าหรือจะสู้มานะตน” ซึ่งเป็นประโยคที่สะท้อนว่าคนพูดนั้นมีความเชื่อว่าการประสบความสำเร็จนั้นมาจากพฤติกรรมของตนเองมากกว่าโชคชะตาพาโอกาสมาให้

ประโยคนี้ทำให้ผู้เขียนนึกถึงตัวแปรทางจิตวิทยาที่เกี่ยวข้องกับการกำหนดพฤติกรรมของบุคคลก็คือ “Locus of Control” ที่ว่าด้วยความเชื่อของบุคคลที่มีต่อสถานการณ์ในอนาคต โดยบุคคลที่เชื่อว่าคนเราสามารถกำหนดอนาคตของตัวเองได้มักจะเป็นคนที่มี “Internal Locus of Control” สูง

ตรงข้ามกับคนที่เชื่อว่าคนเราไม่สามารถกำหนดอะไรได้เลยเพราะทุกอย่างมันถูกฟ้าลิขิตมาแล้วก็จะเป็นคนที่มี “External Locus of Control” สูง สำหรับในบทความนี้ ผู้เขียนจะขอหยิบยก Internal Locus of Control มาแบ่งปันว่ามันคืออะไร และคนที่มี Internal Locus of Control สูงมักมีลักษณะเป็นคนแบบไหน ดังนี้

มนุษย์แต่ละคนมีความแตกต่างกันไม่ว่าจะภายนอกหรือภายใน ซึ่งคุณลักษณะภายนอกนั้นถือว่าปรับเปลี่ยนง่าย เช่น ไปคลินิกเสริมความงามเพื่อปรับเปลี่ยนองค์ประกอบของใบหน้าให้ดูมีความเป็นมิตรหรือน่ามองมากขึ้น ไปเข้าคอร์สฝึกท่ายืนท่าเดินให้ดูมีบุคลิกภาพที่น่าประทับใจมากขึ้น

แต่ภายในของคนเรานั้นส่วนมากแล้วมักมาจากการหล่อหลอมขึ้นของประสบการณ์ที่สะสมและก่อตัวขึ้นเป็นความคิดความเชื่อ โดยผู้เขียนมีความคิดเห็นว่าปัจจัยภายในของบุคคลมีผลต่อโอกาสในการประสบความสำเร็จมากกว่าปัจจัยภายนอก ยกตัวอย่างเช่น คนที่มีรูปร่างหน้าตาสวยหล่อแต่ขาดความมั่นใจก็อาจจะดูหมองกว่าคนที่ไม่สวยไม่หล่อแต่รู้จักวางตัวและมีบุคลิกภาพที่ดี ซึ่งสิ่งที่ขับเคลื่อนให้แต่ละคนแสดงออกหรือมีบุคลิกภาพแตกต่างกันก็มักจะมาจากความเชื่อภายใน

คนที่มี Internal Locus of Control สูงมักจะมีลักษณะ ได้แก่

1. มักจะมีความรับผิดชอบต่อการกระทำของตนเองสูง

2. ไม่ปล่อยให้ความคิดเห็นของคนอื่นเข้ามามีอิทธิพลต่อการตัดสินใจของตัวเองมากเกินไป

3. ส่วนใหญ่แล้วจะทำงานได้ดีหากได้รับอิสระหรือมีพื้นที่ส่วนตัวในการทำงาน

4. เป็นคนที่มีการรับรู้ในความสามารถของตนเอง (self-efficacy) สูง

5. มีแนวโน้มเป็นคนที่ทุ่มเททำงานหนักเพื่อให้ตัวเองบรรลุเป้าหมายที่ตั้งไว้

6. มีความมั่นใจเวลาที่ต้องเผชิญกับความท้าทายที่เข้ามาในชีวิต

7. มีสุขภาพร่างกายที่แข็งแรงสมบูรณ์

8. เป็นคนที่มีความสุขและมีอิสระมากกว่าคนอื่น ๆ

9. เวลาทำอะไรก็มักจะประสบความสำเร็จมากกว่าคนอื่น ๆ

คนที่มี External Locus of Control สูงมักจะมีลักษณะ ได้แก่

1. เวลามีอะไรเกิดขึ้นมักจะเชื่อว่าเป็นเพราะโชคร้ายหรือเพราะเป็นเพราะคนอื่นทำให้เขาต้องมาเจอเรื่องแบบนี้

2. มักจะเชื่อว่าความสำเร็จของตัวเองมาจากโชคชะตา เช่น ที่เข้ามาทำงานในบริษัทใหญ่โตได้เพราะว่าดวงดี

3. ไม่เชื่อว่าตนเองจะสามารถกำหนดควบคุมหรือเปลี่ยนแปลงสถานการณ์ได้ แม้ว่าจะพยายามแค่ไหนก็ตาม (โดยที่ยังไม่เคยลงมือทำอะไรก็เชื่อไปก่อนว่ามันเป็นไปไม่ได้)

4. มักจะรู้สึกบ่อย ๆ ว่าตนเองสิ้นหวังหรือไร้ซึ่งอำนาจที่จะไปต่อสู้กับปัญหาใหญ่ ๆ หรือเรื่องยาก ๆ

5. มีแนวโน้มไปทางยอมแพ้อะไรง่าย ๆ หรือรู้สึกว่าทำอะไรไปมากกว่านี้ไม่ได้แล้ว (learned helplessness)

Locus of Control มีผลต่อรูปแบบการจัดการกับความเครียดของแต่ละคนด้วย

โดยคนที่มี Internal Locus of Control มักจะจัดการกับความเครียดได้ดีกว่าจึงเหมือนเป็นคนที่มีเรื่องเครียดน้อยกว่า ทั้งที่จริงแล้วอาจจะเป็นคนที่มีเรื่องเครียด ๆ เข้ามาในชีวิตมากมาย แต่ด้วยวิธีการคิดของคนที่มี Internal Locus of Control จะทำให้เวลาที่มีเรื่องเครียด ๆ เข้ามาก็มักจะเน้นไปที่การหาวิธีการว่าจะผ่านปัญหาที่เกิดขึ้นไปได้ยังไง

เขาสามารถทำอะไรได้บ้างเพื่อแก้ปัญหา รวมไปถึงมองปัญหาเป็นความท้าทาย ซึ่งด้วยมุมมองแบบนี้จึงนำไปสู่การลงมือทำบางอย่างเพื่อแก้ปัญหาแทนที่จะเสียเวลาไปกับการตัดพ้อ ดึงดราม่า หรือมัวแต่หาว่าใครคือคนที่ทำให้ปัญหามันเกิดขึ้นเพื่อจะได้ตำหนิกล่าวโทษคน ๆ นั้น ทำให้คนที่มี Internal Locus of Control สูง มักจะมีโอกาสแก้ปัญหาได้สำเร็จมากกว่าคนที่มี External Locus of Control สูง

ดังนั้น หากคุณเป็นคนหนึ่งที่มักจะเชื่อว่าตัวเองไม่ได้เป็นส่วนหนึ่งของปัญหา และเชื่อว่าตัวเองไม่สามารถควบคุมจัดการกับสถานการณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นได้ คุณควรที่จะปรับมุมมองของตนเองให้ค่อย ๆ พัฒนาเป็นคนที่เชื่อว่าตัวเองสามารถควบคุมจัดการกับสถานการณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นได้ เพื่อให้เกิดการลงมือทำ เพราะคนที่ให้โอกาสตัวเองได้ลงมือทำได้ลองผิดลองถูกและเรียนรู้จากสิ่งที่ตัวเองทำพลาดมักจะมีโอกาสประสบความสำเร็จได้มากกว่า เหมือนกับคำกล่าวที่ว่า “ลิขิตฟ้าหรือจะสู้มานะตน”

หากคุณต้องการพัฒนาตนเองให้กลายเป็นที่ปรึกษาที่เข้าอกเข้าใจตนเองและผู้คนมากขึ้น เพื่อปรับใช้ในการทำงาน ครอบครัว และในชีวิตประจำวัน คุณสามารถสมัครเรียน "หลักสูตรนักให้คำปรึกษากับนักจิตวิทยา" จาก iSTRONG ได้ที่นี่

iSTRONG Mental Health

ผู้ดูแลสุขภาพใจให้กับบุคคล ครอบครัว และองค์กร

บริการของเรา

สำหรับบุคคลทั่วไป

บริการปรึกษา จิตแพทย์และนักจิตวิทยา : http://bit.ly/3lmThUa
คอร์สฝึกอบรมทักษะด้านจิตวิทยา : http://bit.ly/3RQfQwS

สำหรับองค์กร

EAP โปรแกรมสำหรับองค์กร : http://bit.ly/3RLI8Z8

โทร. 02-0268949 หรือ Line : @istrong

อ้างอิง:

[1] Locus of Control and Your Life. Retrieved from. https://www.verywellmind.com/what-is-locus-of-control-2795434

บทความที่เกี่ยวข้อง

นักจิตวิทยาแนะนำ 4 วิธีเปลี่ยนคุณเป็นคนที่มี Growth mindset.

ประวัติผู้เขียน

นางสาวนิลุบล สุขวณิช (เฟิร์น) จบการศึกษาระดับปริญญาโทในสาขาจิตวิทยาการปรึกษา มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และระดับปริญญาตรีสาขาจิตวิทยา(คลินิก) มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ปัจจุบันเป็นนักจิตวิทยาการปรึกษาประจำมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลล้านนา เป็นนักเขียนของ ISTRONG และเป็นทาสแมว