”Birthday Blues” นักจิตวิทยาแนะนำอย่างไร เมื่อใจหดหู่ในวันเกิด

สำหรับใครหลาย ๆ คน วันเกิดถือว่าเป็นวันสำคัญของชีวิต เป็นวันเริ่มต้นอายุใหม่ เป็นหมุดหมายในการเริ่มต้นสิ่งที่ดี แต่หลาย ๆ คน กับเกิดภาวะ Birthday Blues เกิดความรู้สึกหดหู่ เศร้า เหงา ในช่วงวันเกิด โดยในบทความจิตวิทยานี้จะขอนำท่านไปรู้จักกับ Birthday Blues ทั้งสาเหตุการเกิด Birthday Blues และวิธีการเยียวยาจิตใจเมื่อเกิด Birthday Blues กันค่ะ

สาเหตุของ Birthday Blues

มาเริ่มกันที่สาเหตุของ Birthday Blues กันก่อนเลยนะคะ โดยผู้เชี่ยวชาญทางจิตวิทยาได้กล่าวถึงสาเหตุของ Birthday Blues เอาไว้ ดังนี้ค่ะ

1. ความกดดันจากการคาดหวัง

เมื่อเราโตขึ้น มีอายุมากขึ้น เราย่อมมีความคาดหวังกับตัวเองที่ยิ่งใหญ่ขึ้น หรือถูกคนรอบข้างกดดันด้วยความคาดหวังที่หนักขึ้น เช่น ต้องมีความรับผิดชอบมากขึ้น ต้องมีตำแหน่งหน้าที่การงานที่ใหญ่โตมากขึ้น ต้องเป็นคนดี มีเกียรติ โดยหลงลืมไปว่าตัวตนที่แท้จริงของเราเป็นใคร ความฝันของเราคืออะไร 

2. การสะท้อนความเปลี่ยนแปลงในชีวิต

วันเกิด สำหรับใครหลายคน คือวันแห่งการเฉลิมฉลอง แต่สำหรับใครอีกหลายคน วันเกิด คือช่วงเวลาที่ทำให้บุคคลสะท้อนถึงอายุที่มากขึ้น และตระหนักถึงเป้าหมายหรือความสำเร็จในชีวิตที่ยังไม่สำเร็จเสียที จนเกิดความกังวลว่าเราจะมีเวลาชีวิตไม่มากพอที่จะสร้างความสำเร็จในชีวิต

3. ความเหงาหรือขาดการสนับสนุนทางสังคม

ยิ่งโตเราจะยิ่งอยู่กับตัวเองมากขึ้น ยิ่งอายุมากขึ้นเราจะมีคนรายล้อมเราน้อยลง จนทำให้เราเกิดความเหงา ความรู้สึกโดดเดี่ยว และสะท้อนใจว่าเราตัวคนเดียว ไม่มีคนคอยอยู่เคียงข้าง 

4. ความทรงจำจากอดีต

ยิ่งเราใช้ชีวิตมานานมากขึ้น เราก็จะมีประสบการณ์ชีวิตมากขึ้น และแน่นอนว่าประสบการณ์ชีวิตที่ผ่านมาย่อมมีทั้งประสบการณ์ที่ดีและประสบการณ์ที่ไม่ดี แต่สำหรับคนบางกลุ่มที่ให้ความสนใจกับประสบการณ์ที่ไม่ดี ก็จะเกิดความรู้สึกเศร้า ท้อแท้ และกังวลว่าอนาคตจะดีกว่าที่เป็นอยู่ได้หรือไม่

5. การเปรียบเทียบในสังคม

ในโลกปัจจุบันที่เราสามารถทราบความเคลื่อนไหวของเพื่อน หรือคนทั่วโลกได้ง่าย ๆ เพียงแค่มีอินเตอร์เน็ต นั่นจึงทำให้เราเกิดการเปรียบเทียบชีวิตของเราเองกับคนรุ่นเดียวกันที่ประสบความสำเจกว่า รวยกว่า หน้าตาดีกว่า หรือมีในสิ่งที่เราต้องการจะมี แล้วนำมากดดันตัวเองว่า เราก็อายุเท่ากัน เพราะอะไรถึงทำได้ไม่เท่าเขา โดยลืมคิดไปว่ามันมีปัจจัยอีกมากมายหลายสิ่งที่ทำให้ชีวิตของเราต่างกัน

วิธีการเยียวยาจิตใจเมื่อเกิด Birthday Blues

ทั้งนี้เมื่อเราเกิดอาการ Birthday Blues ขึ้นมา ผู้เชี่ยวชาญทางจิตวิทยาก็ได้แนะนำวิธีการเยียวยาจิตใจเอาไว้ ดังนี้ค่ะ

1. คาดหวังตนเองตามความเป็นจริง

เมื่อเรารู้ตัวเกิดภาวะ Birthday Blues สิ่งที่ต้องทำเป็นลำดับแรก คือ ลดความคาดหวัต่อตนเองลง โดยการคาดหวังต่อตนเองในระดับที่สอดคล้องกับความสามารถ ข้อจำกัด และสถานการณ์ของตนในปัจจุบัน โดยไม่ตั้งมาตรฐานหรือความหวังที่สูงเกินไปจนก่อให้เกิดความเครียดหรือความผิดหวัง การคาดหวังตนเองตามความเป็นจริงจะช่วยสร้างความสุขและความพึงพอใจในตัวเอง ในขณะเดียวกันยังช่วยลดความเครียดและความกดดันที่มีต่อตนเองลงไปได้อย่างมาก

2. อยู่กับปัจจุบัน

เมื่ออดีตตามหลอกหลอน และภาพอนาคตกำลังทำร้ายเรา ผู้เชี่ยวชาญทางจิตวิทยาแนะนำว่าให้อยู่กับปัจจุบัน โดยการให้ความสำคัญและใส่ใจสิ่งที่เกิดขึ้นในขณะนี้ โดยไม่หมกมุ่นกับอดีตหรือกังวลเกี่ยวกับอนาคต มีสติรู้ตัวว่าตนกำลังทำอะไร รู้สึกอย่างไร และอยู่ในสถานการณ์แบบไหน ซึ่งจะช่วยให้เราสามารถจัดการกับอารมณ์และความคิดได้ดีขึ้น ลดความเครียดและความกังวล เพิ่มความชัดเจนในการตัดสินใจ ลดความวุ่นวายในใจและทำให้เราสามารถจัดการกับสถานการณ์ที่เกิดขึ้นได้ดีกว่าเดิม

3. ลงมือทำในสิ่งที่รัก

การตัดสินใจและกระทำในสิ่งที่ตัวเองมีความหลงใหล สนใจ หรือมีความสุขที่จะทำ โดยไม่คำนึงถึงแรงกดดันจากภายนอกหรือความคาดหวังจากผู้อื่น จะเป็นการสร้างความสุขในการใช้ชีวิตให้เราอย่ามาก อีกทั้งยังช่วยให้เราเกิดความรู้สึกว่าชีวิตมีความหมายมากขึ้น การทำใหนสิ่งที่รักนั้นจะช่วยให้เรามีการพัฒนาตนเองอย่างต่อเนื่อง ช่วยลดความเครียดและความกดดันในชีวิต เพิ่มโอกาสในการประสบความสำเร็จ เพราะสามารถช่วยสร้างแรงบันดาลใจและแรงจูงใจในการใช้ชีวิตด้วย

4. หากชีวิตหนักหนาเกินไป ขอความช่วยเหลือบ้างก็ไม่เสียหาย

เมื่อชีวิตกำลังเผชิญช่วงยากลำบาก เราควรต้องยอมรับก่อนว่า เราอยู่ในสถานการณ์ที่ไม่สามารถเผชิญปัญหาได้ตามลำพัง จะต้องขอความช่วยเหลือจากผู้อื่นบ้าง ผู้เชี่ยวชาญทางจิตวิทยาเน้นย้ำว่า การขอความช่วยเหลือไม่ได้หมายถึงความอ่อนแอ แต่เป็นสัญญาณของการรู้จักดูแลตัวเองและรับรู้ถึงความเป็นจริงในชีวิต การเปิดใจและยอมรับการช่วยเหลือจากคนรอบข้างจะช่วยให้เราสามารถผ่านช่วงเวลาที่ยากลำบากไปได้อย่างแข็งแกร่ง

5. สร้างความหมายให้ชีวิต

หากรู้สึกว่าชีวิตไม่ประสบความสำเร้จเท่าที่ควร เราต้องลองการค้นหาหรือพัฒนาเป้าหมายในการใช้ชีวิตของเรา เพื่อให้เรารู้สึกมีคุณค่า เช่น ค้นหาความปรารถนาและความสนใจใหม่ ๆ ตั้งเป้าหมายที่มีคุณค่าในชีวิต ให้เวลากับคนที่เรารักมากขึ้น ให้คุณค่าในสิ่งเล็ก ๆ ในชีวิต ใช้ชีวิตเพื่อช่วยเหลือผู้อื่น และพัฒนาตัวเองอย่างต่อเนื่อง เป็นต้น การสร้างความหมายให้ชีวิตนั้นไม่ได้ขึ้นอยู่กับการกระทำที่ใหญ่โตเพียงอย่างเดียว แต่สามารถมาจากสิ่งเล็ก ๆ เช่น การเลี้ยงแมว การเฝ้าดูลูก หลาน เติบโต  หรือการปลูกต้นไม้ การกระทำที่ทำให้ใจเป็นสุขนี้ จะช่วยให้ชีวิตของเรามีความหมาย

สุดท้ายนี้ ผู้เชี่ยวชาญทางจิตวิทยาได้แนะนำวิธีป้องกัน Birthday Blues เอาไว้อย่างน่าสนใจ คือ เราควรว่างแผนชีวิตล่วงหน้าว่า ปีต่อไปเราจะทำอะไรดี โดยให้ถือว่าวันเกิดคือวันเริ่มต้นการทำตามเป้าหายนั้น ๆ แต่ถ้าหากมีความเครียด ความวิตกกังวล ก็สามารถพูดคุยกับเพื่อนรุ่นเดียวกัน หรือปรึกษาผู้เชี่ยวชาญทางจิตวิทยาได้ค่ะ

---

iSTRONG Mental Health

ผู้ดูแลสุขภาพใจให้กับบุคคล ครอบครัว และองค์กร

บริการของเรา

สำหรับบุคคลทั่วไป

• บริการปรึกษา จิตแพทย์และนักจิตวิทยา : http://bit.ly/3lmThUa  

• คอร์สฝึกอบรมทักษะด้านจิตวิทยา : http://bit.ly/3RQfQwS 

สำหรับองค์กร

• EAP โปรแกรมสำหรับองค์กร : http://bit.ly/3RLI8Z8 

โทร. 02-0268949 หรือ Line : @istrong

---

บทความแนะนำ : 

1. อาการซึมเศร้า หลังวันหยุดยาว7 วิธีรับมือ Post-Vacation Blues

2. 4 วิธี Move on จากภาวะซึมเศร้าช่วงวันหยุดยาว (Post Vacation Blue)

---

จันทมา  ช่างสลัก บัณฑิตจิตวิทยาคลินิกจากรั้ว มช. และมหาบัณฑิตจาก NIDA ปัจจุบันเป็นคุณแม่ลูก 1 ผู้เป็นทาสแมว ที่มุ่งมั่นจะพัฒนาการเขียนบทความจิตวิทยาให้โดนใจผู้อ่าน และสร้างแรงกระเพื่อมทางสังคม ให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในเชิงบวกบนโลกใบนี้