2 min read

ฝันแบบนี้หมายถึงอะไร? จิตวิทยาความฝันที่สะท้อนสุขภาพจิตและความในใจ

“ฝันแบบนี้หมายถึงอะไร?” มักเป็นคำถามยอดฮิตเมื่อเรามีความฝันแปลก ๆ จนเราต้องเข้า google เพื่อค้นหาคำว่า “ทำนายฝัน” กันอยู่บ่อย ๆ และเรามักจะทำนายฝันกันมากในวันที่ 1 และ 16 ของทุกเดือน ซึ่งในทางโหราศาสตร์ วิทยาศาสตร์ และจิตวิทยา ทุกความฝันมีความหมายค่ะ แต่จะมีการทำนายฝัน หรือในทางจิตวิทยาเรียกว่า “วิเคราะห์ฝัน” แตกต่างกันไปตามจุดประสงค์ของศาสตร์นั้น ๆ เช่น โหราศาสตร์ก็วิเคราะห์หรือทำนายฝันเพื่ออนุมานถึงสิ่งที่จะเกิดขึ้นในอนาคต ทางวิทยาศาสตร์ก็วิเคราะห์ความฝันเพื่อหาความเกี่ยวข้องกับสารสื่อประสาท หรือปัจจัยต่าง ๆ ที่ส่งผลต่อสมองของเรา หรือในทางจิตวิทยาเองก็มีการบำบัดตามทฤษฎีจิตวิเคราะห์ ที่เรียกว่า “การวิเคราะห์ความฝัน” เพื่อหาความเชื่อมโยงเกี่ยวกับสุขภาพจิต และความกังวลใจของเรา

โดยในบทความจิตวิทยานี้ จะชวนมาทำนายฝันตามทฤษฎีจิตวิทยา ที่เรียกว่า “จิตวิเคราะห์” เพื่อชวนมาสังเกตดูว่าเรามีความในใจ ความกังวลใจ ที่เกี่ยวพันกับความเครียด หรือสุขภาพจิตของเราอย่างไรกันบ้างค่ะ

ก่อนอื่นเลยต้องขอแนะนำให้รู้จักกับเจ้าพ่อแห่งการวิเคราะห์ความฝันเสียก่อน เขาคนนั้นคือ Carl Jung นักจิตวิทยาสายจิตวิเคราะห์ ซึ่งเป็นศิษย์เอกของ Sigmund Freud ผู้เป็นบิดาของจิตวิทยาสายจิตวิเคราะห์ โดย Jung ขึ้นชื่อว่าทำนายฝันแม่นมากค่ะ ข้อมูลจากหนังสือ Memories, Dreams, Reflections หรือในชื่อไทยว่า “ความทรงจำ ความฝัน ความคิดคำนึง” ซึ่งเป็นหนังสืออัตชีวประวัติของ Jung ได้กล่าวถึงการทำจิตบำบัดแบบวิเคราะห์ความฝันของ Jung ไว้ว่า การวิเคราะห์ฝัน เป็นกระบวนการที่เรียกว่า Synchronicity หรือการเชื่อมโยงเหตุการณ์ต่าง ๆ ที่อาจจะไม่ได้เกี่ยวเนื่องกันด้วยเหตุและผล แต่มีความสัมพันธ์ในเชิงของความหมายเข้าด้วยกัน เช่น ฝันถึงผี หมายถึงความเครียด ความกังวลใจ ในฝันเป็นสีดำ หมายถึง ความเศร้าโศก เป็นต้น ซึ่งล้วนแล้วแต่เกี่ยวพันกับ unconscious หรือจิตไร้สำนึกทั้งสิ้น

จากการรวบรวมงานวิเคราะห์ และเอกสารวิชาการเกี่ยวกับการทำนายฝัน หรือวิเคราะห์ฝันในเชิงจิตวิทยา พบว่า มีสัญลักษณ์ในฝันที่ตีความสัมพันธ์กับสุขภาพจิตของเรา ดังนี้ค่ะ

1. ฝันว่ากำลังบิน

เรามาเริ่มที่ความฝันที่มีความหมายที่ดีกันก่อนเลยนะคะ หากคุณฝันว่ากำลังบิน กำลังลอย นั่นหมายความว่าจิตใจของคุณกำลังรู้สึกปลอดโปร่งผ่อนคลาย สบายใจ และมีแนวโน้มว่าเมื่อตื่นขึ้นมาคุณจะมีความคิดสร้างสรรค์ดี ๆ นำมาใช้ในการทำสิ่งต่าง ๆ ในชีวิตจริงอีกด้วย

2. แหล่งน้ำ เช่น น้ำตก ทะเล ทะเลสาบ

หากคุณฝันถึงน้ำ ทั้งน้ำตก ทะเล ทะเลสาบ ถ้าเป็นการวิเคราะห์จาก Freud จะบอกว่า คุณกำลังคิดถึงเรื่องเพศสัมพันธ์อยู่ แต่ถ้าเปิดตำราของ Jung จะให้ความหมายว่า สุขภาพจิตของคุณเรียกร้องการพักผ่อนแล้วละค่ะ คุณกำลังมีความเครียดจากงาน หรือชีวิตประจำวันที่ทำอยู่ ต้องรีบผ่อนคลายโดยด่วนแล้วละ

3. ฝันว่าเปลือยกาย

การฝันว่าเปลือยกายในทางจิตวิทยา ไม่ได้มีความหมายในเชิง 18+ แต่อย่างใด แต่สามารถทำนายฝันได้ว่า คุณกำลังรู้สึกอึดอัดที่ต้องซ่อนตัวตนของคุณเอาไว้ คุณรู้สึกเก็บกดกับบทบาทหรือภาพลักษณ์ที่แสดงออกในปัจจุบัน เนื่องจากมีความขัดแย้งกับตัวตนจริง ๆ ของคุณ และคุณต้องการที่จะเปิดเผยตัวตนที่แท้จริงของคุณออกมา

4. ฝันถึงปืน พลุ ระเบิด หรือวัตถุที่ทำให้เกิดเสียงดัง

ถ้าคุณฝันถึงปืน พลุ ระเบิด หรืออะไรก็ตามที่มีเสียงดังมากในความฝัน นั้นหมายความว่า คุณมีความอึดอัดคับข้องใจต่อบางสิ่งบางอย่างมากจนอย่างจะตะโกน หรือกรีดร้องออกมา สิ่งที่คุณเก็บกดเอาไว้มันแน่นอกจนใกล้ระเบิดเต็มที

5. ฝันว่าปีนเขา หรือทำสิ่งที่เหนื่อยยากแสนสาหัส

หากในฝันคุณกำลังทำอะไรบางสิ่งบางอย่างที่เหนื่อยมากและเกินกำลัง นั่นสื่อถึงว่าสิ่งที่คุณกำลังทำอยู่ หรือสิ่งที่คุณแบกไว้ มันเกินกำลังจนจะหล่นลงมาทับคุณแล้วค่ะ ให้ผ่อนคลาย หรือกระจายน้ำหนักความรับผิดชอบให้คนอื่นบ้างถ้าทำได้ ไม่อย่างนั้นคุณจะท้อ อ่อนล้า และตามมาด้วยอาการซึมเศร้าได้

6. ฝันถึงบ้าน หรือคนในครอบครัวพร้อมหน้าพร้อมตา

การฝันถึงบ้าน ทั้งบ้านที่อยู่ในปัจจุบัน หรือบ้านที่เคยอยู่ในสมัยเด็ก รวมถึงการฝันถึงคนในครอบครัวแบบพร้อมหน้าพร้อมตา แสดงว่าคุณกำลังรู้สึกโดดเดี่ยว ไม่ปลอดภัย จิตใจต้องการ Safe Zone อย่างเร่งด่วน เพราะฉะนั้นหากมีโอกาสควรกลับบ้านตามความฝันก็จะดีต่อใจนะคะ

7. ฝันว่าบ้านไฟไหม้

“บ้าน” ในทางจิตวิทยา หมายถึง ความอบอุ่น ความปลอดภัย การฝันว่าบ้านไฟไหม้ หรือเกิดเหตุร้ายกับบ้าน จะมีความหมายว่า จิตใจคุณตอนนี้เปราะบางเหลือเกิน เกิดความรู้สึกไม่ปลอดภัย รักไม่มั่นคง กดดัน เครียด ต้องการความอบอุ่นอย่างมากเลยทีเดียว

8. ฝันว่าสอบตก โดนเจ้านายด่า โดนทวงงาน

การฝันว่าเจ้านายด่า สอบตก ไปทำงานไม่ทัน พลาดหวังในเรื่องสำคัญต่าง ๆ เป็นสัญญาณว่า “งานกำลังคุกคามชีวิตคุณ” แล้วค่ะ เพราะการฝันเช่นนี้ ซึ่งดิฉันเองก็ฝันว่ากำลังแก้งานอยู่บ่อย ๆ จะมีความเครียดสูงมาก ตื่นมาอ่อนเพลียสุด เพราะเหมือนเราไม่ได้นอน สมองได้พักผ่อนเลยค่ะ

9. ฝันถึงผี หรือโดนตามล่า หรือวิ่งหนีอะไรบางอย่างอยู่

ผี ปีศาจ หรืออะไรก็ตามที่ทำให้เรากลัวในฝัน ล้วนเป็นตัวแทนของความเครียด และภัยคุกคามจิตใจ ดังนั้นหากเราฝันว่าหนีอะไรบางอย่างอยู่ในฝัน เมื่อตื่นขึ้นมาลองทบทวนดูว่าอะไรที่คุกคามเรา และเราสามารถจัดการสิ่งนั้นในชีวิตจริงได้หรือไม่ หากทำได้ ก็จัดการให้จบ ๆ กันไปค่ะ สิ่งนั้นจะได้ไม่ต้องตามมาทำร้ายเราในฝันอีก

10. ฝันว่าตกจากที่สูง

และมาถึงที่สุดของฝันร้ายสำหรับดิฉํน การฝันว่าตกจากที่สูง นอกจากจะทำให้เรากลัวจนหัวใจจะหยุดเต้นในฝัน จนทำให้เราสะดุ้งตื่นอย่างหวดผวาในชีวิตจริงแล้ว การฝันเช่นนี้ยังเพิ่มความเสี่ยงให้เกิดภาวะหัวใจวาย หรือหัวใจหยุดเต้นขณะหลับได้อีก ซึ่งการฝันเช่นนี้ก็มีความถึงความเครียด ความกดดันที่อัดแน่นในใจเรานั่นเองค่ะ

นอกจากนี้ จากการศึกษาเอกสารวิชาการ ก็ยังพบอีกว่า การที่เราฝันเป็นสี หรือขาวดำนั้น ไม่ได้มีความเกี่ยวข้องกับการทำนายฝัน หรือกล่าวอีกอย่างว่า สีในฝันไม่ได้เป็นสิ่งสะท้อนสุขภาพจิตของเราแต่อย่างใด และต่อให้เราฝันร้าย หรือฝันไม่ดีอย่างไร การฝันก็มีประโยชน์ในการช่วยระบายความเครียด และเป็นสิ่งย้ำเตือนให้เราใส่ใจสุขภาพจิตของเราในชีวิตจริงค่ะ

และหากคุณต้องการพัฒนาตนเองให้กลายเป็นที่ปรึกษาที่เข้าอกเข้าใจตนเองและผู้คนมากขึ้น เพื่อปรับใช้ในการทำงาน ครอบครัว และในชีวิตประจำวัน คุณสามารถสมัครเรียน "หลักสูตรนักให้คำปรึกษากับนักจิตวิทยา" จาก iSTRONG ได้ที่นี่

iSTRONG Mental Health

ผู้ดูแลสุขภาพใจให้กับบุคคล ครอบครัว และองค์กร

บริการของเรา

สำหรับบุคคลทั่วไป

บริการปรึกษา จิตแพทย์และนักจิตวิทยา : http://bit.ly/3lmThUa
คอร์สฝึกอบรมทักษะด้านจิตวิทยา : http://bit.ly/3RQfQwS

สำหรับองค์กร

EAP โปรแกรมสำหรับองค์กร : http://bit.ly/3RLI8Z8

โทร. 02-0268949 หรือ Line : @istrong

บทความแนะนำ : ยังฝันถึงแฟนเก่าแสดงว่าเราไม่เคยมูฟออน...จริงหรือ?

อ้างอิง : 1. Cosmenet. (2565). จิตวิทยากับความฝัน: สัญลักษณ์ในฝันบอกอะไรเราบ้าง?. [ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อ 8 เมษายน 2567 จาก https://www.cosmenet.in.th/cosme-intrend/48107

2. MGR Online. (2551). ภาพฝันสีสันสมจริงหรือขาว-ดำ ชี้ตัวแปรสำคัญหนังที่ดูตอนเด็ก. ?. [ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อ 8 เมษายน 2567 จาก https://mgronline.com/daily/detail/9510000124850

3. roojai. (2565). ทำนายฝันแบบจิตวิทยา จิตใต้สำนึกกำลังอยากบอกอะไรคุณ. [ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อ 8 เมษายน 2567 จาก https://www.roojai.com/article/lifestyle/dream-psychology/

4. นพรัตน์ รัตนพงศ์ผาสุข. (2009). ความทรงจำ ความฝัน ความคิดคำนึง ของ คาร์ล กุสตาฟ ยุง. [ออนไลน์]. สืบค้นเมื่อ 8 เมษายน 2567 จาก https://www.gotoknow.org/posts/262006

จันทมา ช่างสลัก บัณฑิตจากรั้ว มช. และมหาบัณฑิตจาก NIDA ปัจจุบันเป็นคุณแม่ลูก 1 ผู้เป็นทาสแมว ที่มุ่งมั่นจะพัฒนาการเขียนบทความจิตวิทยาให้โดนใจผู้อ่าน และสร้างแรงกระเพื่อมทางสังคม ให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในเชิงบวกบนโลกใบนี้